ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ

Οι έφηβοι μεταφέρουν, "μεταβιβάζουν" στο σχολείο μια εσωτερική εικόνα για τον κόσμο και τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, η οποία επηρεάζει τον τρόπο που αντιλαμβάνονται, ερμηνεύουν και συμπεριφέρονται. Ο καθηγητής δεν είναι απλώς ένα καινούργιο πρόσωπο με το οποίο έρχεται σε επαφή ο μαθητής, αλλά και κάποιος προς τον οποίο απευθύνει ελπίδες, φόβους και επιθυμίες, συναισθήματα που αναπτύχθηκαν σε προηγούμενες επαφές με γονείς και άλλα σημαντικά πρόσωπα ( Basch 1989).

Ενώ η έρευνα και κλινική εμπειρία έχουν δείξει τη μεγάλη σημασία των μεταβιβαστικών συναισθημάτων των εφήβων για τη μάθηση και την ψυχοκοινωνική ωρίμανση, γενικά υπάρχει η τάση να υποτιμώνται. Η μεταβίβαση στην τάξη, όπως και στη θεραπευτική σχέση, είναι συχνά μια αντίσταση στην εκπαιδευτική διαδικασία.

Από τη μια, ο μαθητής θα πρέπει να αναπτύξει μια έντονη μεταβίβαση για τον εκπαιδευτικό, ώστε να γίνει σημαντικό πρόσωπο στη ζωή του. Από την άλλη όμως όταν αυτό γίνει εμπόδιο, θα πρέπει να επιλυθεί, για να προχωρήσει η μαθησιακή διαδικασία.
Για παράδειγμα, αν ο έφηβος είναι κυριευμένος από συναισθήματα φόβου για τον καθηγητή, τότε ούτε η διεργασία της μάθησης θα επιτευχθεί, ούτε η υποστηρικτική και διορθωτική παρέμβαση του καθηγητή θα έχει κάποιο νόημα για τον έφηβο, εφόσον δεν θα μπορεί να ταυτιστεί (Γαβριηλίδου, 1998).

Οι έφηβοι που έχουν δυσκολίες στη διαδικασία της μάθησης και τις κοινωνικές σχέσεις, μπορεί να αναπτύξουν αμυντικούς τύπους συμπεριφοράς ενάντια στα αισθήματα κατωτερότητας που πυροδοτούνται από τους φόβους αποτυχίας. Οι αμυντικές συμπεριφορές μπορεί να προσλάβουν μορφές υπερβολικής εξάρτησης από τους συμμαθητές ή τον καθηγητή, απάθειας, αδιαφορίας και υπερβολικής προσπάθειας για την απόσπαση της προσοχής των άλλων. Στην τάξη είναι δύσκολο για τον καθηγητή να διαφοροποιήσει ανά πάσα στιγμή τις αμυντικές συμπεριφορές λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης και άγχους (Cozzarelli & Silin, 1989).

Η σχέση εφήβων - εκπαιδευτικών χρωματίζεται όχι μόνο από τα συναισθήματα του εφήβου προς τον εκπαιδευτικό, αλλά και του εκπαιδευτικού προς τον έφηβο μαθητή, που βασίζονται επίσης σε παλιότερες προσωπικές εμπειρίες του πρώτου με σημαντικά πρόσωπα της ζωής του. Πρόκειται για τα αντιμεταβιβαστικά συναισθήματα του εκπαιδευτικού που εκλύονται από τη συμπεριφορά και στάση των εφήβων (Γαβριηλίδου, 1998).